Trong các dự án xây dựng, đặc biệt là công trình cao tầng, cầu – đường, nhà xưởng và hạ tầng kỹ thuật, quan trắc lún và chuyển vị ngang là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo an toàn kết cấu. Công tác này giúp theo dõi sự làm việc thực tế của công trình dưới tác động tải trọng và môi trường, từ đó kịp thời đưa ra giải pháp xử lý nếu có dấu hiệu bất thường.
1. Vì sao phải quan trắc lún & chuyển vị ngang?
Trong quá trình thi công và sử dụng, công trình luôn tồn tại các chuyển động nhỏ do:
- Tải trọng công trình & tải trọng tạm
- Thay đổi địa chất – thủy văn
- Hoạt động thi công lân cận
- Rung động từ giao thông, máy móc
- Tác động môi trường: mưa, gió, chênh lệch nhiệt độ
Nếu không kiểm soát, chuyển vị vượt quá giới hạn có thể gây:
❌ Lún lệch, nứt kết cấu
❌ Giảm tuổi thọ công trình
❌ Nguy cơ mất ổn định toàn bộ
❌ Ảnh hưởng tới công trình lân cận
Quan trắc giúp phát hiện sớm các vấn đề để xử lý kịp thời.
2. Các phương pháp quan trắc phổ biến hiện nay
• Quan trắc lún bằng máy thủy bình tự động
- Phương pháp truyền thống, độ chính xác cao
- Theo tiêu chuẩn TCVN 9360:2012
- Dùng cho công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp
• Quan trắc chuyển vị ngang bằng Inclinometer (Ống nghiêng)
- Theo dõi dịch chuyển ngang trong đất
- Hiệu quả cho công trình hố đào sâu, tường vây, kè, đê
- Độ chính xác cao, đọc dữ liệu theo chu kỳ
• Quan trắc lún bằng cảm biến tự động – IoT
- Dùng cảm biến GNSS, cảm biến áp lực, cảm biến dịch chuyển
- Truyền dữ liệu real-time về hệ thống quản lý
- Được ứng dụng trong các dự án hạ tầng lớn
• Quan trắc nghiêng bằng Tiltmeter
- Giám sát độ nghiêng của cột, tường, kết cấu
- Dùng cho công trình dễ bị ảnh hưởng bởi rung động hoặc tải trọng không đều
3. Quy trình quan trắc đúng tiêu chuẩn
- Khảo sát hiện trường – phân tích địa chất
- Lập phương án quan trắc theo tiêu chuẩn TCVN
- Lắp đặt mốc & thiết bị đo cố định
- Tiến hành đo đạc theo chu kỳ
- Xử lý số liệu – so sánh với giới hạn cho phép
- Cảnh báo khi có xu hướng bất thường
- Lập báo cáo chi tiết & đề xuất phương án xử lý
4. Ứng dụng thực tế
- Công trình cao tầng
- Đập, hồ chứa, kè sông, cầu đường
- Công trình ngầm, hố đào sâu
- Nhà máy, kho xưởng nền đất yếu
- Khu vực thi công gần nhà dân hoặc công trình hiện hữu
5. Lợi ích cho chủ đầu tư – nhà thầu
✔ Đảm bảo an toàn và tuổi thọ công trình
✔ Hạn chế rủi ro pháp lý
✔ Giám sát được tác động của thi công lân cận
✔ Chủ động xử lý khi có biến động lún – nghiêng
✔ Nâng cao uy tín nhà thầu và chất lượng nghiệm thu
